Chơi, đánh, hô, hát – đây là bốn từ được sử dụng để mô tả một loại hình nghệ thuật dân gian đặc biệt: bài chòi. Tại Quảng Nam Đà Nẵng, bài chòi không chỉ là một trò chơi dân gian mộc mạc mà còn là biểu tượng của cuộc sống cộng đồng dân cư. Hơn nữa, nó còn là một phần của ký ức văn hóa, là nơi lưu giữ bản sắc của người dân bản xứ. Bài chòi không chỉ là một trò chơi giải trí mà còn là biểu tượng của những giá trị văn hóa nghệ thuật và sức sống mạnh mẽ mà cộng đồng dân cư miền Trung đã gìn giữ và truyền dạy qua thế hệ.
Văn hóa truyền thống lâu đời bài chòi miền Trung
Bài chòi, một phần của văn hóa truyền thống, đã trở thành một ký ức hoài niệm. Tuy nhiên, vào năm 1998, với sự ra đời của Đêm Rằm Phố Cổ Hội An và ở các điểm chơi trò chơi dân gian ở Đà Nẵng bài chòi lại được tái sinh. Vào năm 1999, người địa phương Hội An đã phục hồi và tổ chức biểu diễn hàng đêm, thu hút hàng trăm khách du lịch tham gia.
Bài chòi là một trong các điểm văn hóa hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước – Ảnh: Tổng hợp
Hiện nay, bài chòi Hội An dường như trở thành một phần không thể thiếu trong tinh thần của cư dân địa phương và cả những du khách tới tham quan phố cổ Hội An, giáp với thành phố Đà Nẵng.
Cách chơi bài chòi như thế nào là thắng?
Vào buổi tối, khi mặt trời rơi xuống và đường chân trời bắt đầu tối như mực, mọi người sẽ tụ tập lại gần chòi, kê ván để chuẩn bị hát bài chòi. Không chỉ thưởng thức những màn hát đối đáp sôi động, du khách cũng có thể tham gia vào trò chơi. Cách thức “chơi” bài chòi rất đơn giản, chỉ cần tưởng tượng như đang chơi lô tô, chỉ khác là thay vì số, người hô sẽ hát bài.
Người hiệu (người hô hát) bắt đầu với những giai điệu dân ca Quảng Nam, mỗi trò chơi kéo dài từ 10-15 phút. Mỗi thẻ bài có 3 lá, mỗi lá là một chữ. Bộ bài được sử dụng thường là bộ bài Tam Cúc, gồm 27 cặp với các tên gọi dễ nhớ như nhất trò, nhì nghèo, ba gà, tam quăng, tứ cảng. Một nửa thẻ bài sẽ được đưa vào ống cho người hô (người điều khiển), một nửa sẽ được chia ra thành 9 chòi, mỗi chòi có 3 lá. Khi mỗi lá bài được rút ra, người nào có lá đó sẽ hô lên, và nếu trúng cả 3 lá thì sẽ là người chiến thắng.
Người chơi có số được các liền anh liền chị gọi trong lời bài hát sẽ thắng – Ảnh: Tổng hợp
Tận hưởng không gian văn hóa rộn ràng hô bài chòi
Không chỉ tham gia vào những phút giây tràn ngập tiếng cười, du khách từ xa còn được tận hưởng những bài hò truyền thống với nội dung ca ngợi vẻ đẹp của quê hương, của đất nước, và sự gắn kết trong cộng đồng. Họ cũng có cơ hội học hỏi những bài học đạo đức, thể hiện những giá trị tốt đẹp của người Việt Nam.
Những câu hát trong bài chòi thường xen kẽ giữa trầm lắng và hứng khởi, âm nhạc như những bài thơ êm dịu. Mỗi đêm, các bài hò được biểu diễn không bao giờ lặp lại, mà được các nghệ sĩ thay đổi và sáng tạo liên tục từ các điệu hò, dân ca bắt tai như hò khoan, hò chèo thuyền, vè Quảng, hát ru con, và nhiều hình thức khác.
Kết luận
Nhất định du khách nên một lần khám phá văn hóa hô bài chòi vô cùng vui nhộn khi du lịch Đà Nẵng và đặc biệt hơn nữa là đắm chìm vào trong giai điệu âm nhạc dân gian, gần gũi của người dân xứ Quảng, xứ Đà khi ngược về miền Trung nhé!
Nguồn: Tổng hợp
Bài viết tham khảo: